Sporda ACL Yırtılmaları

acl yırtılması

Diz eklemi basketbol, amerikan futbolu, tenis ve futbol gibi sık yön değiştirmelerin ve zıplamaların olduğu sporlarda çok yüksek kuvvetleri absorbe etmek zorundadır. Sporda en çok rastlanılan sakatlıklardan biri ön çapraz bağ ( ACL) yırtılmasıdır.

Diz ekleminde bulunan ön çapraz bağ ( ACL ), arka çapraz bağ ( PCL ), iç yan bağ ( MCL ) ve dış yan bağ ( LCL ) başlıca büyük bağlardır. Ön çapraz bağ ( ACL ) adından da anlaşılacağı gibi dizin ön kısmında bulunur ve uyluk kemiği ( femur ) ile kaval kemiğini ( tibia) birbirine bağlar. ACL dizin dönme hareketlerini sınırlayarak dizin dengesini sağlar. Ne yazık ki, zıplama ve yön değiştirmelerin çok olduğu sporlarda ACL yırtılmaları sıklıkla yaşanmaktadır.

diz anatomi

ACL YIRTILMASINI NASIL ÖNLEYEBİLİRİM?

ACL yırtılmalarını önlemek için dizin hareketini sağlayan bütün kasları kuvvetlendirin. Bu kasları kuvvetlendirirken, kaslar arası denge kurmaya da özen gösterin. Kas dengesizlikleri çoğu sakatlığa sebep olabilmektedir. Bağlar genellikle pasif dokular olarak düşünülmesine rağmen, harekete aktif olarak katılırlar. Bu sebepten sadece kasları değil, bağ dokuları da çalıştırdığınızdan emin olun. Bunun için denge egzersizleri, uzun zincir hareketler, squat, lunge varyasyonları ve pliyometrik egzersizleri programınıza katın. Bütünsel bir yaklaşım izleyin. Önemsemediğiniz küçük bir şey, başka bir bölgede büyük bir sakatlığa sebep olabilir.

diz pozisyon

Doğru tekniğin her zaman en önemli şey olduğunu unutmayın. Bütün hareketlerin doğru mekanikte yapıldığından emin olun. Squat,  lunge ve zıplama esnasında dizlerin içe doğru gelmemesine dikkat edin. Resimde A doğru, B ise yanlış diz pozisyonunu gösteriyor. Dönüşler ve yön değiştirmeler sırasında da dizin pozisyonu ve vücut ağırlığının doğru dağılımı çok önemlidir. Esnemeyi kesinlikle ihmal etmeyin. Her antrenman öncesinde dinamik esneme ve sonrasında da statik esneme yapın. Esnek olmazsanız, eklem hareket genişliğiniz kısıtlanır ve sakatlanma ihtimaliniz artar. Esneme ilgili daha detaylı bilgi edinmek için Esnemek yada Esnememek adlı yazımı okuyabilirsiniz.

YIRTILDIĞINI NASIL ANLARIM?

Genellikle yırtılmayla birlikte bir patlama sesi gelir ve orta düzeyde bir acı hissedilir. Sporcu harekete devam edemez. Sonrasında bölgede şişme görülür. Bu durumda kesinlikle eklem hareket ettirilmemelidir. Hareket edilmesi diğer dokuların da hasar görmesine sebep olabilir. Buz yapılması şişlik oluşumunu azaltacaktır. Bu belirtiler ACL yırtığının göstergesi olabilir ama kesin tanı için doktora gidilmelidir.  Spora devam etmeyecek bireyler için ameliyat gerekli olmayabilir. Fakat spora devam edilecekse ameliyat olunması gerekir. Ameliyat öncesi 3 veya daha fazla hafta eklem hareketliliğini arttırmak için fizyoterapi yapılması önerilir.

SPORA NASIL DÖNEBİLİRİM? 

Ameliyattan sonra ki ilk 6 hafta öncelikli hedefiniz, eklemin hareket genişliğini normal açılara kavuşturmaya çalışmak olmalı. Acı hissetmeyecek şekilde, kontrol altında kuvvetlendirme ve denge çalışmaları yapılabilir. Statik ve dinamik kuvvetlendirme egzersizlerinden yararlanabilirsiniz. Fakat daima açılara dikkat etmeli ve eklemi çok zorlamamalısınız. Aynı zamanda düzenli olarak yürüyüş yaparak ekleme hareketlilik kazandırmaya çalışmalısınız.

Genellikle 7. haftayla birlikte jogging yapmaya başlayabilirsiniz. Bu dönemde de kuvvetlendirme, denge ve hareketlilik çalışmalarına devam edeceksiniz.

4. aya girdiğinizde bu çalışmalara ek olarak hafif şiddette sıçrama antrenmanlarına başlayabilirsiniz.

Çoğu sporcu 6. ay tam spor aktivitelerine dönebilir. Bütün bu süreçte üst vücut antrenmanlarını ihmal etmeyin.

Bütün sakatlık tedavilerinde olduğu gibi ACL yırtılmalarında da en önemli şey sabırdır. Çok iyi gözlemeli, veriler doğrultusunda gerekli modifikasyonları yapmalı ve asla acele etmemelisiniz. Bir şeyleri daha hızlı başarmaya çalışırken, her şeyin tersine dönmesine sebep olabilirsiniz.

PAYLAŞ
Önceki İçerikYağları Yakmak İçin Yiyin
Sonraki İçerikYenilenmeye Duşta Başlayın
Atilla S. Türker; başta basketbolcular olmak üzere profesyonel sporculardan, sağlık için spor yapan bireylere kadar birçok kişiyle sportif gelişim koçu olarak çalışmaktadır.Sportif performans gelişimi, sakatlık önleme ve sakatlık dönüşü üzerine uzmanlaşmış ve kendi antrenman sistemlerini geliştirmiştir. Ayrıca 1 sezon, Trabzonspor ' da kuvvet kondisyon koçu olarak çalışmıştır. Şu anda birçok takıma ve antrenöre danışmanlık vermektedir. Spor alanında birçok eğitim düzenlemiş ve düzenlemeye devam etmektedir.